Oosterparkkerk - het kerkgebouw

Sinds midden jaren zeventig is de Oosterparkkerk – gelegen aan de westrand van het Oosterpark in Amsterdam – in gebruik bij de huidige gemeente. Het gebouw zelf is echter meer dan een eeuw oud. 

Geschiedenis

Architect A. Salm (1857-1915) ontwierp in 1902 – in opdracht van de doopsgezinde gemeente – een eenvoudige zaalkerk met kosterwoning op de hoek van het Oosterpark en de Tweede Boerhaavestraat. Dit eerste plan kon niet worden uitgevoerd, doordat de grens tussen het perceel en de in aanbouw zijnde school ernaast niet de juiste bleek te zijn. Na wat aanpassingen werd de kerk toch gebouwd en ingewijd in 1904. Tot circa 1975 is de kerk in gebruik geweest bij de doopsgezinde gemeente. Sindsdien is de gereformeerde kerk (vrijgemaakt) eigenaar en gebruiker van het kerkgebouw.

Exterieur

De vrije gevels op de hoek liggen iets achter de rooilijn, zodat een kleine voorhof ontstaat tussen de smeedijzeren hekken en het gebouw. Op die wijze neemt de kerk een herkenbare plaats in tussen de overige bebouwing. De bakstenen gevels zijn verlevendigd met banden van bruinverglaasde bakstenen en natuurstenen lijsten en ornamenten. De banden lopen door in de gevel van de woning. De brede voorgevel is afgewerkt met natuurstenen lijst. Op de hoeken en op de top staan geornamenteerde pinakels.

De hardstenen bordestrap leidt naar de dubbele toegang onder een smeedijzeren luifel. eschermd door een tweede luifel is op een natuurstenen plaquette de naam en de bouwdatum aangebracht. Aan weerszijden bevinden zich smalle vensters met halfronde boven- en onderdorpels. Glasinloodramen tussen getrapte en met natuursteen afgewerkte steunberen sieren de zijgevel. Midden op het dak staat fier en sierlijk een dakruiter.

Interieur

De kerk is uitgevoerd met een breed gestuct troggewelf. Het voorportaal, met aan weerskanten gewelfde doorgangen naar de kerkruimte, draagt een galerij. Een hoog podium tegenover de ingang bood destijds plaats aan de kansel en de avondmaalstafel en ook aan twee grote kachels, die ieder tegen een zijwand stonden. Achter het podium was nog een aparte ruimte voor het orgel. Hiermee camoufleerde Salm de schuingeplaatste buitenmuur, die tegen de school staat. Via kleine doorgangen, die eenvoudig vanaf het podium toegankelijk zijn, is het orgel met de speeltafel bereikbaar.

Met de overgang naar de nieuwe gemeente in 1975 werden het oude podium, de banken en de preekstoel uit de kerk verwijderd. Een nieuwe preekstoel, podium en stoelen kwamen er voor in de plaats. In 1995 is de kerk in de oorspronkelijke kleuren geschilderd. Recentelijk werd het podium en het liturgisch centrum opnieuw ingericht om het geschikt te maken voor de huidige erediensten. Ook werd in de afgelopen jaren de kosterwoning verbouwd, waarmee enkele kamers beschikbaar kwamen voor andere activiteiten van de gemeente.

Orgel

Het orgel werd in 1904 gebouwd door de bekende orgelbouwer Maarschalkerweerd & Zoon (Utrecht). In 1958 restaureerde de firma Willem van Leeuwen (Leiderdorp) het orgel en wijzigde daarbij de dispositie. Dat gebeurde nogmaals in 1971, nu door Adema's Kerkorgelbouw (Amsterdam). In 2008 reviseerde Flentrop Orgelbouw het orgel. Ondanks de wijzigingen bleef de technische structuur van het orgel grotendeels bewaard. Voor meer details van het orgel, zie www.orgelsite.nl.

© Ab Flipse 2007